Condes de pertot

 

Condes de pertot

En parlar clar o en parlar negue

En parler clair ou en parler noir 

 

 

En parlar clar

Las benalejas de macaron e canelat.

1.- Macaron e Canelat a Bordèu.

Un conde de la Camila Piantanida.

Arrevirada en gascon deu Miquèu Barís.

          Macaron qu’es un gat vertadèrament simpatic. Que l’agrada minjar e har un cluc o un bec.

          Canelat qu’es hèra finet, mes pro pauruc. Que coneish los tèits de Bordèu com la soa pòcha.

  • Espiatz ! Que va i aver ua grana hèsta a Bordèu !
  • E atz vist ? Que son lo Canelat e lo Macaron, los dus gats, qui l’organizan…
  • Ah ! Ah ! Que son tant petits e tant paurucs, n'i arribaràn pas jamés !
  • E perqué pas ? ce ditz la murgueta.

          Pendent aqueth temps, sus l’auta arriba, lo Canelat que vien de’s deishudar quan…

  • Quilhatz-ve ! ç’ahuca lo leonàs blu.
  • Ah ! Que m’as hèit paur, ce crida lo Canelat qui ariça l’esquia.
  • Desencusatz-me, ce se n’arrid lo leon. Anem, amanejatz-ve tots los dus, qu’atz ua grana hèsta a organizar. Que’m demandi bien se vatz i arribar…

Los dus gats que halan dab lo tram.

  • Que vam amuishar a tot lo monde que, medish s’èm petits, que podem har de granas causas !
  • Òh là là ! Que va tròp viste ! ce crida Macaron qui cluca los uelhs.
  • Coratge ! ce’u bohan los ajòus gats dens los sons portreits.

          Cada matin, lo Macaron que’s lava dens la soa hont la mei estimada, auprès de las soas amigas las estatuas.

          Digun ne passa. La Thalia que n’aprofieita endé’s tornar cohar.

  • Aquò qu’es plan ! Ua hèsta ! Qu’espèri que i aurà banèras ! ce ditz l’Eufrosina.
  • Banèras ? On vam trobar aquò ? ce demanda lo Canelat.
  • Que credi qu’èi ua idea, ce respon lo son rebat dens lo miralh d’aiga.

          E òc ! L’estadi qu’es l’endret saunejat tà empruntar quauquas banèras. Que haràn hòrt bèras decoracions per la hèsta… Mes quin còpa-cap, totas aqueras cordetas qui’s mesclan !

          Au Parc bordalés, los dus gats qu’arriban tot esˑhlentats.

  • Qu’adori las hèstas ! Que m’aucuparèi de balhar las boniquerias ! ce ditz lo marcadèr de glacets.

          Ua monaqueta qui hè lo guinhòl que’us ajuda a amassar las bèstias : « Avís a tots ! Qu’ètz invitats ad ua grana hèsta a nueit ! »

          Ohh ! Quina ajuda preciosa !

          Lo Macaron e lo Canelat que sorteishen deu parc e qu’espian la lista de las causas de har :

  • Òh là là ! Que cau enqüèra trobar lo de qué béver e la musica !
  • Qu’èm talament luenh deu centre-vila…
  • Qu’èi mau a las patonas ! ce’s planh lo Canelat. Lo leon qu’avè rason, ne i arribaram pas jamés.

           Tot d’un còp, qu’entenen ua dròla de votz : « Ne’vs descoratgitz pas, gatòts ! » 

  • Qu’es un mascaron ! Qu’es un mascaron qui’ns parla ! c’exclama lo Macaron, hèra halebard d’aver quasiment lo medish nom qu’aqueras simpaticas esculturas.
  • Prenetz lo passatge secret de l’arriu sosterran, que ganharatz temps ! ce torna préner lo cap de pèira en los muishant ua trapa dens lo sòu.

          Lo Macaron e lo Canelat que son adara dens un vaishèth qui s’eslurra sur ua arribèra calma e hreda…

  • Que hè talament escurada…. Que soi solide que i a monstres, se chepiqueja lo Macaron.
  • Qu’èi paur… ce ditz Canelat en tremolant.
  • Òh ! ua escala ! un panèu ! qu’èm dejà arribats au centre de la vila !
  • Qu’es de ne pas créder ! s’exclama lo Canelat, qui's desbromba tots los sons chepics.

          Qu’arriban hèra viste en çò deu son amic Emilion, qui promet de menhar a béver tà la hèsta.

  • Que cau dromir un chic tà estar en fòrma anueit, ce’s aconselha l’Emilion.

          Darrèr la botigueta, dens lo pati, que i a caishas vueitas qui son perfèits estujaderòts tà har un cluc.

          Un còp repausats, lo Macaron e lo Canelat que van au Gran-Teatre.

  • Ah, quins beròis fautulhs de velós ! Qu’i plantarí plan las urpias dehens…
  • Arrèsta aquò, ce ditz lo Canelat. Vien meilèu véder las petitas arratas de l’opera.
  • Genhèc, ua hèsta ! ce disen las dançairas. Que vieneram dab l’orquèstra !

          Lo ser qu’es arribat, los calelhòts que son avitats… e la hèsta qu’es magica !

          Lo Macaron e lo Canelat que hèn un torn de vira-vira. Que tornan trobar lo son amic lo leon blu, qui, pre’u parat, e s’es cambiat en leon de bòi.

  • Òsca a vosatis, gatòts ! N’atz pas abandonat, e tot lo monde que’s sovienerà d’aquera serada incredibla !

Que vs’ac avèi plan dit ! s’acaba la murgueta.

 

 

 

Condes Portugués

passats en gascon negue

 

L'ors

I avè un còp dus caçaires dont n'avèn pas un ardit a la pòcha.

Qu'anoren end un establiment perpausar la venta d'ua pèth d'ors.

Tanlèu lo contracte es estat signat, se'n son anats dens lo bòsc entà esperar l'ors.

Sobte, los dus caçaires que s'arretrobèren en preséncia d'un ors redobtable,

l'un que garrapèt end un aubre a hum, mentre que l'aut n'avent pas lo temps de s'escapar,

s'es ajacat e qu'a hèit lo mòrt .

L'ors que s'es apressat d'eth e que l'a ruquejat dinc a qu'ic dèishi e desapareishi .

Lo companh sus l'aubre que dravèt e que demandèt a'u dont èra ajacat çò que l'ors l'avè dit,

pr'amor l'avè longtemps vist lo parlar a l'aurelha.

 - Que m'a dit, ce responot lo son amic, qui èra tostemps plan riscat de vénder la pèth d'un ors viu.

 

 

La vop e lo hasan

Aporat sus un aubre, que cantèva lo hasan, quan passèt au redís la vop.

                - Grana novèla, companh hasan, ce cridèt la vop, hòrt gaujosa.

                - Qué de nau ?

                - Lo governament qu'a decidit de méter fin a la guèrra entre los animaus e establir la patz generau.

                  Que sui bien contenta : dravatz, companh, que ves vui abraçar.

                - Aqueth decret dont pàrlatz qu'es dijà coneishut de tots los animaus ? ce demandèt lo hasan .

                - L'ignorància ne desencusa pas lo non-respècte de la lei. Perqué lo companh pausa aquera question ?

                - Que vèi vir deu naishent caçaires dab un hèish de cans.

La vop, a pena informada de la proximitat deus cans aus conilhs, deus lebrèrs e deus caçaires de perditz, que's metot au fresc.

Lavetz lo hasan lo cridèt :

Muisha'us la lei ! Muisha'us la lei !

 

 

Lo porquèr

 

 Qu'èra un òmi maridat e qu'avè un gojat dont gueitèva los sons pòrcs.

Qu'anot lo gojat un còp dens lo pastenc, un òmi que s'apressèt d'eth e lo dit :

                — E los me vendes aqueths sèt pòrcs ?

                — Ne'n vendi pas que sheis, mès lo mon onco que'm balharà las soas codas e las soas aurelhas.

Lo contracte qu'estot concludit ; lo gojat que recebot l'argent, e aquí que piquèt las aurelhas e las codas deus sheis pòrcs.

                Arribat end un estanh, qu'en·honsèt dens la hanha las aurelhas e las codas deus sheis pòrcs, e que sepelit lo setau pòrc a la meitat deu còs. Qu'es anat cridar de cap au mèste, entà que l'ajudèssi tirar los pòrcs dont èran tombats dens lo pesquèr.

Lo mèste que vinot, e tanlèu que'u tirèt las codas dens la man, de paur de pèrder tots los pòrcs, que  ditz au servidor :

                — Torna a nòste e ditz a la hemna de't balhar duas palas.

Lo vailet que sabè lo mèste avè duas pòchas d'argent, qu'es tornat e qu'a dit a la hemna :

                — Lo patron ditz que'm va balhar las duas pòchas d'argent.

La hemna qu'a avut dobtes, mès lo vailet qu'a dit que virré au taulèr e que'u demandèssi si èran las duas. Qu'a  demandat a la soa hemna :

                — Qu'atz las duas ?

                — Quiò, balha'u las duas! - ce cridèt de lunh lo bordilèr.

 La hemna ne sabè pas qu'èra las palas e que li a balhat los sacs d'argent .

 Lo gojat que'us a ajucats e qu'a pres un aut camin e qu'a trobat un cèrvi, que l'a tuat e lo a desarrigat los budèths qu'a metut dens la soa camisa.

 Apressant un òmi que coneishè lo son patron, qu'a començat de díser :

                — Disha'm te copar las tripas.

Que's metot a copar lo cèrvi, e lo mèste quan aprenot l'avè raubat lo gojat que partit en córrer e trobèt suu camin lo son companh, a qui avè demandat si avè vist passar lo vailet.

E l'aut de respóner :

                — Que l'èi vist, e qu'a hèit ua causa : qu'a tirat las tripas e que'us a copadas entà córrer mèi viste. Que harèi tot parièr entà'u gahar.

Que s'es copat las tripas e cad mòrt.

Lo gojat, quan l'a aprés, qu'es tornat e es anat véder la soa mèsta dont èra veuda, e maridat dab era.

 

 

 

 

 

Date de dernière mise à jour : 26/02/2024

Questions / Réponses

Aucune question. Soyez le premier à poser une question.